Blog

   Nieocenieni komentatorzy bloga "Wokół szkoły" często podają w komentarzach ciekawe linki do materiałów odnoszących się do poruszonej przeze mnie tematyki. Zazwyczaj pozostawiam je, licząc na spostrzegawczość i dociekliwość innych czytelników. Czasem przepisuję jako osobne posty na swoim profilu FB, żeby skłonić więcej osób do zainteresowania się. Sporadycznie uznaję materiał za na tyle istotny, że poruszam kwestię w kolejnym poście na blogu. Tak właśnie będzie w tym przypadku. Rzecz dotyczy kryzysu mentalnego w młodym pokoleniu, o którym (po raz kolejny) pisałem zaledwie wczoraj.

   Mianowicie muszę w tym miejscu przyznać, że państwo nie pozostaje bezczynne wobec narastającego problemu. Dowiedziałem się tego właśnie z komentarza na FB, którego autorka wkleiła link do prezentacji zamieszczonej na stronie internetowej  Ministerstwa Zdrowia, obrazującej "Nowy model ochrony zdrowia psychicznego dzieci I młodzieży". Pomysł będący w toku procedowania, a sądząc z podanych dat, mający wejść w życie w najbliższym czasie.

   Bijąc na alarm w sprawie katastrofy mentalnej w szkołach wyobrażałem sobie, że pomoc powinna nadejść właśnie z instytucji podległych Ministerstwu Zdrowia (z Ministerstwa Sprawiedliwości też, ale to odrębny problem). Owszem, pierwszą linią pomocy powinni być psycholodzy i pedagodzy zatrudnieni w godziwej liczbie w szkołach, ale są oni w stanie ogarnąć tylko niektóre problemy młodych ludzi. Z pewnością nie psychiatryczne, a takich, raz, że jest coraz więcej, dwa, że nie ma ich gdzie kierować. To drugie wprost potwierdza przywołana tutaj prezentacja ze strony internetowej MZ.

   Żeby nie być gołosłownym. Tak oto przedstawia się finansowany przez NFZ system ochrony zdrowia psychicznego około 300 tysięcy nieletnich mieszkańców województwa zachodniopomorskiego (źródło tej i następnych ilustracji TUTAJ):

   To wszystko! Czyli, w razie kłopotów, najlepiej mieszkać w okolicy Szczecina. Jest oczywiste, że zamieszkiwanie w dużym ośrodku miejskim niemal zawsze ułatwia dostęp do dóbr i usług cywilizacyjnych. Jeśli jednak ktoś uważnie przejrzy dostępne w tej samej prezentacji mapki syntetyczne dla całej Polski, zauważy, że można mieszkać w Pile - mieście naprawdę niemałym, by najbliższą pomoc w zakresie psychiatrii dziecięcej mieć w... Bydgoszczy (blisko 100 km)!

   MZ wymyśliło rozwiązanie sytuacji tak proste w swojej prostocie, że aż genialne. Znalazło je na podwórku Ministerstwa Edukacji Narodowej. Proszę spojrzeć na kolejną mapkę:

   No właśnie! Uwzględniając sieć poradni psychologiczno-pedagogicznych obraz przedstawia się dużo bardziej optymistycznie. Jeżeli włączy się je do systemu, już nie wsparcia pedagogicznego, ale ochrony zdrowia psychicznego, to sytuacja powinna się poprawić. Cóż, teoretycznie - na pewno, ale czy w praktyce?!

   W praktyce PPP zatrudniają psychologów i pedagogów, a nie psychiatrów, i już robią bokami, starając się pomóc potrzebującym z przeogromnym spectrum różnych kłopotów, niekoniecznie psychiatrycznych. I próbując skompensować braki kadrowe, szczególnie psychologów szkolnych, których normy zatrudnienia w placówkach pochodzą z czasów, kiedy wystarczyło groźne spojrzenie pani woźnej, by połowa głupich dziecięcych pomysłów więdła w zarodku. Ale tak naprawdę włos jeży się na głowie dopiero po spojrzeniu na to, czego MZ oczekuje od systemu oświaty:

   Co do punktu pierwszego, to mogę z pełną odpowiedzialnością oświadczyć, że coraz mniejszy odsetek spotykanych w szkole problemów psychologiczno-pedagogicznych nie wymaga pomocy psychiatry. Szczęśliwe czasy, kiedy zmagaliśmy się głównie z dysleksją, dysgrafią i dyskalkulią, już minęły. Chociaż tych przypadłości nadal jest dużo, to dopracowano się w miarę skutecznych metod pracy z nimi, dostępnych dla psychologów szkolnych i pedagogów. Ale ci sami specjaliści (nie mówiąc już o szeregowych nauczycielach) nie są gotowi na zmierzenie się z falą choćby dziecięcych depresji. Podobnie jak świetny stolarz nie wykuje stalowej bramy. A depresje, to tylko jedna pozycja w szerokim menu.

   Punkt drugi wieszczy nam, nauczycielom i dyrektorom szkół, jeszcze więcej obowiązków i jeszcze więcej biurokracji. W tym obrazie już nawet nie pieniądze są najważniejsze. Większym problemem będzie brak ludzi (zarówno etatów, jak chętnych, żeby je objąć), czasu, a także kompetencji do wstępnego nawet tylko diagnozowania problemów. Choć o pieniądzach nie wolno zapominać.

   Punkt trzeci, póki co, nasuwa mi przed oczy wizję jeszcze jednego, niekończącego się korowodu narad, zmęczonych ludzi, próbujących znaleźć wspólny język i ustalających drogi krążenia papierów. Kolejne programy działania, indywidualne i zbiorowe, pochłaniające czas i energię. A to wszystko w czasach, gdy pielęgniarka szkolna jest luksusem, a o lekarzach medycyny szkolnej świadczą jedynie kroniki ze słusznie minionych czasów realnego socjalizmu.

   Jedynie punkt czwarty budzi pewien optymizm. Zakłada realizację specjalnego programu (oczywiście za pieniądze unijne, co nadmieniam dla ewentualnych zwolenników polexitu) prowadzącego do wykształcenia w ciągu czterech lat psychologów klinicznych, psychoterapeutów i terapeutów środowiskowych dla dzieci i młodzieży. Rzecz oczywista, że bez tego się nie obejdzie. Moje wątpliwości dotyczą jedynie tego, kto zdecyduje się na taką niezwykle trudną pracę za stawki obowiązujące w systemie oświaty, oraz kto z pracujących już w PPP podejmie się poszerzania kwalifikacji w tym kierunku. A doświadczenie życiowe uczy mnie, że specjalistów wykształci się w ciągu czterech lat lub nie, ale obecny stan osobowy PPP stanie się ochotniczą częścią systemu ochrony zdrowia psychicznego pewnie już od najbliższego września. I na papierze problem zostanie rozwiazany

   Pomyśleć, że moje stwierdzenie o placówkach oświatowych zamieniających się na naszych oczach w zakłady psychiatrycznej opieki zdrowotnej, było rok temu tylko wymyślonym ad hoc chwytem retorycznym, by zwrócić uwagę pani minister Zalewskiej na problem.