Blog

Warszawa, 12 kwietnia 2021 roku

Pan Przemysław Czarnek

Minister Edukacji I Nauki

w miejscu

   Szanowny Panie Ministrze!

   Zwracam się do Pana jako dyrektor czteroletniego liceum ogólnokształcącego, stając w roli rzecznika jego uczniów. A rzecz dotyczy nowej formuły egzaminu maturalnego, która już za dwa lata będzie obowiązywała młodzież z pierwszego rocznika zreformowanych szkół.

   Może pamięta Pan pierwsze sceny filmu „Kolumbowie – rocznik ‘20”? To już tyle lat, a mam ten obraz przed oczami. Grupa młodych ludzi odbijających piłkę, spośród których kamera wyławia głównych bohaterów. Za każdym razem następuje stopklatka, a głos z offu prezentuje kolejną postać. Teraz przenieśmy się do chwili obecnej. Poproszę moich licealistów, by włączyli kamerki i za chwilę na ekranie pojawią się ich twarze. Tak jak niemal codziennie od kilku miesięcy, choć zazwyczaj widać tylko awatary. Teraz zbliżenie na jednego z chłopców. Stopklatka:

   Robert – lat szesnaście. Kiedy jeszcze spotykaliśmy się w szkole wszędzie było go pełno, a najbardziej na piłkarskim boisku. Kończąc piątą klasę miał upatrzone gimnazjum. W szóstej dowiedział się najpierw, że nie będzie musiał pisać sprawdzianu. To go ucieszyło. Potem, że pozostanie jeszcze dwa lata w podstawówce, razem z całą swoją klasą. Tu już nie było radości. W siódmej dotarło do niego, że jego pierwszy zreformowany przez Annę Zalewską rocznik przećwiczy rolę królików doświadczalnych. Przeznaczono mu w dwóch ostatnich lat szkoły podstawowej naukę według programów opartych na innej podstawie programowej, niż obowiązywała w klasach 4-6. Dorzucono do tego rekordowy wymiar 34 godzin lekcji obowiązkowych w tygodniu I perspektywę nowego egzaminu po ósmej klasie, bez możliwości skorzystania z doświadczeń poprzednich roczników. A potem walkę o miejsce w liceum ogólnokształcącym, gdzie było ponad dwa razy więcej kandydatów, niż normalnie. Żadną pociechą nie było dla niego przygotowanie wielu miejsc w szkołach branżowych, bo w naszym wielkomiejskim środowisku licea są szkołą pierwszego wyboru i żadna decyzja polityczna nie mogła tego zmienić.

   Do klasy pierwszej w liceum chodził nieco ponad pół roku. Potem już nie musiał chodzić – wystarczyło, że powlókł się od łóżka do stołu i włączył komputer. Tak przez trzy miesiące. Po wakacjach spędził kilka tygodni w szkolnych ławkach i znowu zaczął uczyć się zdalnie. Mechanicznie odbębnia rutynę kolejnych dni. Już prawie pół roku. W piłkę nożną nie gra, nie jest przecież zawodowcem. Czasem spotka się z kumplami, ale że mieszka daleko, to tych kontaktów nie ma wiele. Samokształcenie? Po kilku godzinach przed ekranem, pozostaje jedynie (czasem) chęć nauczenia się nowej gry komputerowej…

   Właśnie dowiedział się, na czym będzie polegała jego matura. Jeszcze nie wie, bo i skąd, że nauczyciele zachodzą w głowę, jak wtłoczyć mu do głowy w dwa lata to wszystko, co musi w niej siedzieć, żeby zdał. O radości z nauki nie myśli ani on, ani nikt inny. W końcu dyrektor CKE Smolik powiedział, że matura to nie herbatka u cioci….

   Mógłbym przedstawić Panu w ten sposób całą grupę. Niektórzy są rok młodsi, bo ich rodzice w swoim czasie uwierzyli państwu polskiemu, że szkoła jest świetnym miejscem dla sześciolatka – większość do dziś pluje sobie w brodę. Różnią się, jak to młodzi w każdej szkolnej klasie, ale biografie mają podobne. Dla pamięci powtórzę po kolei:

1. Niespodziewane zburzenie planów związanych z wyborem gimnazjum.
2. Konieczność pozostania dwa lata dłużej w szkole podstawowej (tylko nieliczni się z tego cieszyli).
3. Nauka w klasie siódmej i ósmej według nowej podstawy programowej, niespójnej z obowiązującą w klasach 4-6.
4. Nauka w klasach 7-8 według programów nauczania nowych także dla nauczycieli.
5. Testowanie na żywym organizmie nowego egzaminu zewnętrznego, po klasie ósmej.
6. Stres związany ze zwielokrotnioną liczbą kandydatów do liceów i techników.
7. Testowanie na żywym organizmie nowych programów nauczania w liceum.
8. Blisko rok zdalnej nauki, zazwyczaj w izolacji od rówieśników.
9. Perspektywa zdawania dużo trudniejszego niż wcześniej egzaminu maturalnego, wg wymagań podanych do wiadomości (uczniom i nauczycielom!) przeszło półtora roku po rozpoczęciu nauki w liceum.

   Proszę tę listę przestudiować raz jeszcze! To zapis krzywdy kilkuset tysięcy młodych ludzi. Możemy ich tak nazwać: „Skrzywdzeni przez SYSTEM – rocznik ‘2004”. Proszę jednak pamietać, że każdy system działa za sprawą konkretnych ludzi. Skrzywdzeni zostali na skutek decyzji polityków, którzy postanowili zmienić polską edukację za wszelką cenę. Na ocenę tych działań jeszcze przyjdzie czas, ale problem cały czas trwa i można go choc troche złagodzić.

   Zapewne jako żarliwy patriota żachnie się Pan na zestawienie pokolenia „Kolumbów” z moimi licealistami. Przyznaję, że nie wypada nawet porównywać dzisiejszej sytuacji z koszmarem II wojny światowej. Ale na jedno muszę zwrócić Pańską uwagę. Otóż za czasów okupacji tragedia młodego pokolenia była następstwem działań wroga. Tymczasem to, co spotkało rocznik 2004, może nie tragedia, ale na pewno krzywda, jest efektem działań Polaków z krwi i kości, ludzi uważających się za patriotów… Przypisujących sobie prawo do decydowaniu o losie setek tysięcy młodych ludzi. Odpowiedzialnych za bolesną lekcję wychowawczą, że państwo jest wrogiem.

   Panie Ministrze!

   Po przejrzeniu informatorów maturalnych nie mam żadnych wątpliwości, że obecni drugoklasiści nie mają szansy dobrze przygotować się do tego egzaminu. Są w sytuacji pociągu, który kolebiąc się powoli na nierównym torowisku prowadzącym z Krakowa do Zakopanego nagle dostał sygnał, że musi pędzić w kierunku Szczecina. Tory niby są, ale ten pociąg, to nie pendolino tylko stara poczciwa ciuchcia, a na domiar złego na starcie podróży ma już półtora roku opóźnienia.

   Niewiele można zrobić, aby rocznikowi 2004 zrekompensować całe zło, które wyrządzili mu swoimi decyzjami politycy. Można jednak, należy i trzeba zaoszczędzić tym młodym ludziom jeszcze jednej udręki, jaką będzie przygotowanie do nowej matury. Bez nadziei, że uzyskane wyniki pozwolą na równą rywalizację o wyższe studia ze zdającymi wcześniej. Rozwiązanie jest proste – odroczenie wprowadzenia nowej matury o dwa lata, żeby zdawał ją po raz pierwszy rocznik, który od początku będzie miał świadomość postawionego przed nim zadania, i który – jak wszyscy mamy nadzieję – nie będzie miał w liceum doświadczeń nauki w warunkach pandemii.

   Przygotowanie matury w starej formule na bazie nowej podstawy programowej jest możliwe i na pewno nie przekracza możliwości instytucji kierowanej przez pana Smolika. I proszę nie wahać się, w mniemaniu, że taka zmiana jest kwestią polityczną. Jest ona przede wszystkim kwestią humanitarną.

   Jarosław Pytlak